T: Zagrożenia przy pracy z komputerem

1.Zagrożenia zdrowotne

• Fizyczne 

Jak podają oficjalne statystyki amerykańskie, ok. 30% użytkowników komputerów cierpi na różnego rodzaju dolegliwości nabyte w związku z wykonywaną pracą. Najbardziej narażone części ciała na problemy zdrowotne to: nadwyrężanie mięśni nadgarstka, naprężony kark, bóle dolnych części kręgosłupa, oczy - niewłaściwe oświetlenie powoduje męczenie się wzroku, bóle głowy i ogólne zmęczenie organizmu. Wykrzywianie kręgosłupa nadwyręża naturalne wiązadła kręgów. Dzieci i młodzież będąc w okresie intensywnego rozwoju fizycznego są szczególnie narażeni na niebezpieczeństwo utraty zdrowia: wady wzroku, skrzywienia kręgosłupa. Może to mieć wpływ na dalsze życie młodego człowieka. Należy dbać o higienę pracy przy komputerze, zapewnić bezpieczne warunki pracy, właściwy sprzęt, oświetlenie, uczyć prawidłowej postawy podczas pracy na komputerze, uczyć relaksu i zmuszać do czynienia przerw rekreacyjnych podczas pracy.

• Psychiczne (uzależnienie od komputera)

Niewielu ludzi zdaje sobie wciąż sprawę z tego, że komputer może uzależnić w taki sam sposób jak alkohol, praca czy narkotyki. Uzależnienie początkowo jest niezauważalne. Z czasem, kiedy się rozwinie, zaczyna powodować wyraźne szkody. Pierwszą z nich jest postępująca izolacja. Uzależniony od komputera nawet nie szuka związków z innymi ludźmi - szybko zastępuje mu je maszyna. W końcu zaczyna mieć do niej stosunek emocjonalny. Nie potrafi już normalnie komunikować się z innymi ludźmi. Traci z nimi wszelkie związki emocjonalne, całe jego życie rozgrywa się z dala od zwykłego świata. Może np. przesuwać się po ścieżce gier - giełda komputerowa, na której gry kupuje, potem wymienia, w domu bawi się nimi, a przez Internet o nich rozmawia. Osoby uzależnione od komputera okazują duży lęk przed kontaktami z innymi ludźmi, czasami maskując go okazują im swoją wyższość. Jednak problemy z izolacją nasilają się na ogół przy przekraczaniu progu dorosłości. Drugie poważne niebezpieczeństwo, jakie niesie ze sobą uzależnienie się od komputera, to rozładowywanie wszystkich napięć poprzez maszynę. Prawdziwie głęboko uzależnieni znajdują poczucie bezpieczeństwa już tylko przy komputerze.

2.Utrata danych

• Wirusy

Wirus komputerowy – program komputerowy, posiadający zdolność replikacji, tak jak prawdziwy wirus, stąd jego nazwa. Wirus do swojego działania potrzebuje i wykorzystuje system operacyjny, aplikacje oraz zachowanie użytkownika komputera. Wirusa komputerowego zalicza się do złośliwego oprogramowania. Do zwalczania i zabezpieczania się przed wirusami komputerowymi stosuje się programy antywirusowe oraz szczepionki antywirusowe. Wirus komputerowy przenosi się poprzez pliki, co wymaga obecności systemu plików, lub przez bezpośredni zapis w wybranym sektorze bądź jednostce alokacji zewnętrznego nośnika danych np. dysku twardego, dyskietki lub pendrive'a. Proces replikacji wirusa komputerowego polega na odpowiedniej modyfikacji zawartości pliku, sektora lub jednostki alokacji. Tak zmodyfikowany nośnik danych nazywa się nosicielem wirusa komputerowego, analogicznie do prawdziwego nosiciela wirusa. Rozmiary pierwszych wirusów komputerowych zawierały się w granicach od kilkudziesięciu bajtów do kilku kilobajtów. Obecnie, takie klasyczne wirusy spotyka się rzadziej, częściej jest to połączenie wirusa z robakiem komputerowym o rozmiarze rzędu kilkadziesiąt kilobajtów. Taką, stosunkowo niewielką ilość kodu binarnego, z łatwością można ukryć w dużym pliku zawierającym program komputerowy, o rozmiarze rzędu kilku megabajtów.

Rodzaje:

1. Wirusy plikowe (ang. file viruses)
2. Wirusy atakujące sektor startowy dysku (ang. boot sector viruses)
3. Wirusy FAT (atakujące tablicę alokacji plików)
4. Makrowirusy
5. Wirusy stealth oraz wirusy polimorficzne 

• Robaki

Robak komputerowy – samoreplikujący się program komputerowy, podobny do wirusa komputerowego.
Główną różnicą między wirusem a robakiem jest to, że, podczas gdy wirus potrzebuje nosiciela – zwykle jakiegoś pliku wykonywalnego (chociaż istnieją wirusy pisane w językach skryptowych podczepiające się pod dokument lub arkusz kalkulacyjny), który modyfikuje doczepiając do niego swój kod wykonywalny, to robak jest pod tym względem samodzielny, a rozprzestrzenia się we wszystkich sieciach podłączonych do zarażonego komputera poprzez wykorzystanie luk w systemie operacyjnym lub naiwności użytkownika. Oprócz replikacji, robak może pełnić dodatkowe funkcje, takie jak niszczenie plików, wysyłanie poczty (z reguły spam) lub pełnienie roli backdoora lub konia trojańskiego.
Współczesne robaki potrafią uzupełniać i zmieniać swoją funkcjonalność pobierając z sieci dodatkowe moduły. Posiadają również możliwość zdalnego sterowania dalszym działaniem, tworząc botnety. Najczęściej dystrybuowane (np. rozsyłane za pomocą poczty elektronicznej) w postaci tzw. downloaderów – względnie prostych i małych programów, których jedynym zadaniem jest skomunikowanie się z „centrum operacyjnym” (np. za pomocą kanału IRC) i pobranie dodatkowych modułów.

• Konie trojańskie

Koń trojański, trojan – określenie oprogramowania, które podszywając się pod przydatne lub ciekawe dla użytkownika aplikacje dodatkowo implementuje niepożądane, ukryte przed użytkownikiem różne funkcje (programy szpiegujące, bomby logiczne, furtki umożliwiające przejęcie kontroli nad systemem przez nieuprawnione osoby itp.). Nazwa pochodzi od mitologicznego konia trojańskiego.
Najpopularniejszymi szkodliwymi działaniami są:

1. instalowanie w systemie backdoora i udostępnianie kontroli nad systemem nieuprawnionym osobom w celu rozsyłania spamu, dokonywania ataków DDoS itp (patrz: komputer-zombie),
2. szpiegowanie i wykradanie poufnych danych użytkownika (spyware),
3. utrudnianie pracy programom antywirusowym,
4. zmienianie strony startowej przeglądarki WWW i prezentowanie reklam,
5. działania destruktywne (kasowanie plików, uniemożliwianie korzystania z komputera, patrz: ransomware).

Niektóre trojany mają kilka dodatkowych funkcji, takich jak wyłączenie monitora, wysunięcie klapki nagrywarki CD/DVD, otworzenie strony internetowej.

• Sniffery

Sniffer – program komputerowy lub urządzenie, którego zadaniem jest przechwytywanie i ewentualnie analizowanie danych przepływających w sieci.
Wspólną cechą wielu takich analizatorów jest przełączenie karty sieciowej w tryb mieszany (ang. promiscuous), w którym urządzenie odbiera wszystkie ramki z sieci, także te nieadresowane bezpośrednio do niego; sniffery mogą być uruchamiane także na routerze lub na komputerze będącym jedną ze stron komunikacji sieciowej – i w tych przypadkach tryb promiscuous nie jest konieczny.
Sniffer stanowi nieodzowne narzędzie diagnostyczne większości administratorów sieci, zwłaszcza podczas diagnostyki problemów z niezawodnością lub wydajnością połączeń. Może być również stosowany do monitorowania aktywności sieciowej osób trzecich, co jest w większości przypadków niezgodne z prawem. W celu ochrony przed takimi atakami, niektóre protokoły komunikacyjne stosują mechanizmy kryptograficzne.

• Adware

Adware – rodzaj (i typ) licencji oprogramowania. Adware jest oprogramowaniem rozpowszechnianym za darmo, ale zawierającym funkcję wyświetlającą reklamy.

Licencja

Pojęcie to można rozumieć jako rodzaj (i typ) licencji oprogramowania (zazwyczaj zamkniętego). Rozumiane w tym sensie Adware jest oprogramowaniem rozpowszechnianym za darmo, ale zawierającyn funkcję wyświetlania reklam, zwykle w postaci bannerów. Wydawca oprogramowania zarabia właśnie na tych reklamach. Zwykle jest też możliwość zakupu wersji programu bez reklam.

Adware jest najczęściej używane w aplikacjach łączących się z Internetem ze względu na wymianę wyświetlanych bannerów. Najbardziej znanym tego typu programem jest w Polsce komunikator Gadu-Gadu. Podobnie jak w przypadku innych reklam internetowych da się je zablokować za pomocą odpowiednio skonfigurowanych pośredników HTTP.

3.Oprogramowania antywirusowe

Program antywirusowy (antywirus) – program komputerowy, którego celem jest wykrywanie, zwalczanie i usuwanie wirusów komputerowych. Współcześnie najczęściej jest to pakiet programów chroniących komputer przed różnego typu zagrożeniami.

Programy antywirusowe często są wyposażone w dwa niezależnie pracujące moduły (uwaga: różni producenci stosują różne nazewnictwo):

• skaner – bada pliki na żądanie lub co jakiś czas; służy do przeszukiwania zawartości dysku
• monitor – bada pliki ciągle w sposób automatyczny; służy do kontroli bieżących operacji komputera

Program antywirusowy powinien również mieć możliwość aktualizacji definicji nowo odkrytych wirusów, najlepiej na bieżąco, przez pobranie ich z Internetu, ponieważ dla niektórych systemów operacyjnych codziennie pojawia się około trzydziestu nowych wirusów.

Przykłady:

• Ad-Aware 

Ad-Aware - program firmy Lavasoft służący do wyszukiwania programów szpiegujących. Działanie programu polega na skanowaniu pamięci, plików i wpisów w rejestrze systemowym i porównywania ich z sygnaturą programu szpiegującego znajdującej się w bazie danych programu, jednocześnie zabezpieczonej przed skanowaniem innych programów typu antyszpiegujących i antywirusowych. Oprócz programów analizowane są również niektóre parametry programów (np. strona startowa przeglądarki) oraz inne elementy wykorzystywane przez złośliwe oprogramowanie. Na podstawie wyników skanowania przedstawiane są wszystkie nierozpoznane oraz podejrzane obiekty, a użytkownik może podjąć decyzję czy pliki skasować, zachować, czy też ich działanie ma być blokowane (kwarantanna). Wersja bezpłatna do użytku domowego ma tę wadę, iż nie jest wyposażona w skaner rezydentny, w wyniku czego obiekty szpiegujące mogą być przez ten program wykrywane tylko podczas ich aktywności w systemie operacyjnym.

McAfee VirusScan 

McAfee VirusScan - program antywirusowy dla systemów Windows, OS X , Linux oraz Unix.Przeszukuje następujące obszary systemu: dyski lokalne i sieciowe, tablice partycji, boot sektory, napędy CD-ROM, stacje dyskietek oraz pliki skompresowane. W pakiecie znajduje się również oprogramowanie typu firewall. Wersja testowa działa 30 dni.

• AVG Anti-Virus i Internet Security

AVG – zbiorczy termin określający całą serię oprogramowania antywirusowego i zabezpieczającego, stworzoną przez AVG Technologies dla systemów Microsoft Windows, Linux i FreeBSD.

Wersje dla użytkowników Windows:

AVG Technologies oferuje pełen wachlarz produktów z dziedziny bezpieczeństwa komputerowego, przeznaczonych dla systemów Windows rozpoczynając od wersji Windows 2000. Ponadto AVG dostępne jest w wersjach dla systemów Linux i FreeBSD. Oprócz komercyjnej edycji programu AVG AntiVirus oraz rozszerzonej ochrony AVG Internet Security istnieje także w pełni darmowa wersja przeznaczona do użytku domowego AVG AntiVirus FREE.

Pakiet AVG Anti-Virus 2013 integruje w sobie technologie: AVG Anti-Virus, Anti-Spyware, Anti-Malware, AVG Protective Cloud, AVG Community Protection Network, Anti-Rootkit, Link Scanner Search Shield, Link Scanner Surf-Shield, Automatyczna naprawa, Tryb gry, Inteligentne Skanowanie AVG, Ochronę Sieci WWW oraz pasek narzędzi Security Toolbar.

AVG Internet Security 2013 to kompletna ochrona komputera, łącząca wszystkie funkcje AVG AntiVirus 2013. Dodatkowo w pakiecie znajdują się narzędzia Udoskonalonej Zapory AVG, AVG Anti-Spam, Ochrona sieci AVG, AVG Email Scanner. W porównaniu do poprzednich edycji programu, w wersji 2013 wprowadzono moduł AVG Accelerator (pozwalający na szybsze ładowanie filmów video).

AVG Anti-Virus Free Edition 2013 zapewnia podstawowy poziom bezpieczeństwa przy użyciu komponentów AVG Anti-Virus i Anti-Spyware, oraz ochronę AVG Search-Shield opartą na technologii LinkScanner.

Wszystkie wersje produktów AVG współpracują z 64-bitowymi systemami Windows. Działają także z Windows 7. Wszystkie komercyjne edycje AVG dostępne są także na bezpłatnych licencjach próbnych. Pozwalają one każdemu użytkownikowi (włączając w to firmy i instytucje) na testowanie produktów przez 30-dniowy okres próbny. Po jego upływie możliwe jest zakupienie pełnej wersji, która pozwoli na dalsze korzystanie z programu.

Wersje dla serwerów:

AVG Technologies oferuje również rozwiązania antywirusowe przeznaczone dla serwerów WWW, serwerów plików i serwerów pocztowych opartych na systemach Linux, FreeBSD lub Windows.

1. AVG File Server Edition 2013 zapewnia ochronę serwerów plików przed wirusami i spywarem.
2. AVG E-mail Server Edition 2013 zabezpiecza natomiast przed wirusami i spywarem najpopularniejsze serwery pocztowe.
3. AVG 2013 Server Edition dla Linux/FreeBSD zapewnia ochronę serwerów opartych na systemie Linux.

AVG zawiera większość funkcji oferowanych przez nowoczesne oprogramowanie antywirusowe, włączając w to automatyczne, okresowe skanowanie systemu, monitorowanie poczty przychodzącej i wychodzącej (wraz z certyfikacją wiadomości), możliwość leczenia zainfekowanych plików, lub poddania ich kwarantannie.